Friday, April 26, 2024

ఆమని కాంతులు

శీర్షిక :  ఆమని కాంతులు.

రచన : శ్రీమతి : పుల్లాభట్ల జగదీశ్వరీముార్తి

 కల్యాణ్. మహారాష్ట్ర .

---------------------

గేయం.

------

యుగయుగాలుగా జగాన ఆమని 

 వెన్నెల కాంతులు తెచ్చెనులే

ఉగాది పర్వము ఆంధృల మదిలో

పునాది వేసిన పండగలే...!!2!!

ఆ.....ఆ....ఆ.......ఆ.....


చరణం: 

------

అందముగా ఆనందముగా చిరు 

చిగురుల కొమ్మల ఊయలలూ

బంధములే అనుబంధములౌ, అర

విరిసిన మల్లె సుగంధములు.,

చిగురులు తొడిగిన కొమ్మల నడుమ 

 కోయిల పాడే గీతికలు

సమతా మమతల శాంతి సౌఖ్యముల

సాగే జీవన రాగములూ...అవి

నాల్గు వేదముల సారములు !!

ఆ.....ఆ....ఆ.......ఆ.....

చరణం: 

------

ఆరు రుచులతో నిండిన సాదము

ఆరోగ్యమునకు సూత్రముగా...

ఆరు ఋతువులా ఆగమనమదే..

ప్రకృతి పడతికి  చెలియలుగా..

సస్యశ్యామల ప్రగతి పథమదే

దేశ సంపదకు మూలముగా 

అందము నిండిన అనందములే

దివిలో వెలిగిన దివ్వెలుగా..శుభ-

శాంతి సౌఖ్యముల దూతలుగా...

ఆ.....ఆ....ఆ.......ఆ.....!!

----------------------

ఈ గేయము నా స్వీయ రచన.

-------------------------







Wednesday, April 3, 2024

ఎనిమిది రకాల వివాహాలు!*

*ఎనిమిది రకాల వివాహాలు!* 

*వివాహం ఎన్ని రకాలు అని ఠక్కున అడిగితే జవాబు చెప్పడం కష్టం. ఒకో ప్రాంతాన్ని బట్టి, అక్కడ ఉండే వేర్వేరు ప్రజల ఆచారాలను బట్టి వివాహం జరిగే తీరు విభిన్నంగా ఉండవచ్చు. కానీ ఏ వివాహమైనా హైందవ స్మృతులలో పేర్కొన్న ఎనిమిది రకాల వివాహాలలో ఒక రీతిని తలపించక మానదు. ఇంతకీ మన స్మృతులలో పేర్కొన్న వివాహాలు ఇవీ...*

1) *బ్రహ్మం:-*  
*అర్హుడైన వరుడిని ఎంపిక చేసుకుని, తన కుమార్తెని వివాహమాడవలసిందిగా అతడిని కోరి, శాస్త్రబద్ధంగా వివాహం చేయడం బ్రహ్మవివాహం.*

2) *దైవం:-* 
*యజ్ఞయాగాదులు చేసే సమయంలో, ఆ క్రతువుని నిర్వహిస్తున్న రుత్విజునికి తన కన్యను ఇచ్చి వివాహం చేయడం దైవవివాహం.*

3) *అర్షం:-* 
*ఒకప్పుడు సంపద అంటే గోసంపదే! అలాంటి రెండు గోవులను స్వీకరించి కూతురిని ఇచ్చి వివాహం చేయడం అర్షవివాహం.*

4) *ప్రాజాపత్యం:-*  
*ఇకనుంచి గృహస్థాశ్రమంలో ఉంటూ తనకు అందించిన కన్యను కంటికిరెప్పలా చూసుకుంటానని ప్రతిజ్ఞ చేస్తూ వివాహం చేసుకోవడం ప్రాజాపత్య వివాహం.*

5) *అసురం:-* 
*కన్యను ఇచ్చి వివాహం చేసేందుకు వీలైనంత కన్యాశుల్కాన్ని దండుకున్న తర్వాతే కూతురిని ఇచ్చి వివాహం చేయడం అసుర వివాహం.*

6) *గాంధర్వం:-* 
*పెద్దల ప్రమేయం లేకుండా వధూవరులిద్దరూ పరస్పర అంగీకారంతో వివాహం చేసుకుంటే అది గాంధర్వ వివాహం.*

7) *రాక్షసం:-*  
*తన కన్నుపడిన స్త్రీని... ఆమె ఇష్టం కానీ, ఆమె బంధువుల అభీష్టం కానీ లేకుండా బలవంతంగా ఎత్తుకువెళ్లి వివాహం చేసుకోవడం రాక్షస వివాహం.*

8) *పైశాచికం:-* 
*నిద్రిస్తున్న స్త్రీ శీలాన్ని అపహరించి ఆపై ఆమెను మనువాడటం పైశాచిక వివాహం అవుతుంది.*
🌷🌷🌷 🙏🙇🏻🙏 🌷🌷🌷

Tuesday, April 2, 2024

రుబాయీలు గురించి కొన్ని నియమాలు🍁

🍁రుబాయీలు గురించి కొన్ని నియమాలు🍁

రుబాయీ నాలుగు పంక్తులు గల కవిత. ఇది మాత్రా ఛందస్సుతో కూడిన ప్రక్రియ. ఇందులో ప్రతి పాదం ఒక సంపూర్ణ వాక్యం.   1,2,4 పాదాల చివరి పదాన్ని "రదీఫ్" అంటారు. రదీఫ్ కంటే ముందు ఉండే పదాన్ని "కాఫీయా" అంటారు. రధీఫ్ అంటే అదే పదం అని అర్థం చేసుకోవాలి. మొదటి పాదంలో ఏ పదం రధీఫ్ గా ఉంటే రెండవ, నాల్గవ పాదాలలో అదే పదం రదీఫ్ గా రావాలి.  కాఫీయా అంటే అంత్యప్రాస లాంటిది. కానీ తెలుగులో లాగా పూర్తి అంత్యప్రాస మాత్రం కాదు. మొదటి పాదంలోని కాఫీయా ఆకారాంతమయితే రెండవ నాల్గవ పాదాలలోని కాఫీయా ఆకారాంతమే కావాలి. ఇకారాంతమయితే తర్వాతి పాదాలలో ఇకారాంతమే కావాలి. ఉకారాంతమైతే ఉకారాంతమే కావాలి. హల్లుల ప్రాధాన్యత కాదు. 

మూడవ పాదానికి రదీఫ్ కాఫియాలు ఉండనవసరం లేదు.  అన్ని పాదాలకు సమమైన మాత్రలు ఉండాలి. ఏదో ఒక గతి(లయ)లో కొనసాగడం అభిలశనీయం. ప్రతి పాదానికి ఒక స్వతంత్ర అస్తిత్వం ఉంటూ నాలుగు పాదాలకు కలిపి ఒక అస్తిత్వం ఉండాలి. మూడవ పాదంలో ఒక శ్వాస తీసుకొని నాల్గవ పాదంలో మెరుపును సాధించడం అభిలశనీయం. 

"రుబాయీలు" పుట్టు పూర్వోత్తరాలు లేకుండా కేవలం నియమాలను మాత్రం తెలియజేశాను.

ఈ రుబాయీలు అనే ఈ ప్రక్రియ  "పర్షియన్" సాహిత్య ప్రక్రియ, "రుబాయీ" అనేది అరబిక్ పదం.

- సేకరణ ......"శ్రీ ఏనుగు నరసింహా రెడ్డి" గారి "తెలంగాణ రుబాయీలు" నుండి.

ఇప్పుడు మీకు కొందరు కవులు వ్రాసిన రుబాయీలను ఉదాహరణకు ఇస్తున్నాను.

⚜️⚜️
చిత్రశాల చూశారా చిందులేయు మనసు
మధుశాల చూశారా మత్తెక్కును మనసు
భావి పౌరులకు జ్ఞానామృతాన్ని పోసేటి
పాఠశాల చూశారా పారిపోవు మనసు!!
   
   - డా.తిరుమల శ్రీనివాసాచార్యులు

⚜️⚜️
వాకపల్లి ఘోరానికి సిగ్గే లేదు
దుర్మార్గుల నేరానికి ఎగ్గే లేదు
జాతికింత అవమానం జరుగుతు ఉన్నా
జనంలో రగులుతున్న అగ్గే లేదు!!

   - శ్రీ ఎండ్లూరి సుధాకర్

⚜️⚜️
కనిపించే గాయమైతె తడమకనే తెలిసేది!
లోలోపలి వేదన ఒక తలగడకే తెలిసేది!
అవ్యక్తపు ఆర్తులన్ని కడదాకా అనాథలే!
సాంధ్యఘోష అంతా ఒక పడమరకే తెలిసేది!

  - శ్రీ పెన్నా శివరామ కృష్ణ

ఇందులో "తెలిసేది" రధీఫ్. తడమకనే , తలగడకే, పడమరకే ఇవన్నీ కాఫియాలు.

⚜️⚜️
గాయపడిన గుండెలేగ చిత్రంగా పగులుతాయి
మది గదిలో నిప్పు కుండ మోస్తూనే రగులుతాయి 
ఎదన రగులు మంటలతో వెలుగు పూలు పూయిస్తూ
నలుగురికీ నవ్వు పంచి ఒంటరిగా మిగులుతాయి
-తమశ్వి 


పైన ఉన్న "రుబాయీలు" లో అందరూ ఒకే ఛందస్సు పాటించినా...ఒక్కో రచయిత కు ఒక్కో శైలి కనిపిస్తుంది.....

(మాత్రలు : 
ఒక క్షణంలో పలికే అక్షరం ఒక మాత్ర
రెండు క్షణాలలో పలికే అక్షరాలు రెండు మాత్రలు

లఘువు - ఒక మాత్ర
గురువు - రెండు మాత్రలు

గురువులు :- దీర్ఘమైన అచ్చులు , దీర్ఘమైన హల్లులు
ఉదా: ఆ , ఈ.....
         కా , గా......
సంయుక్తాక్షరాలకు, ద్విత్వానికీ , సున్నాకి ,విసర్గకు, నకారానికి ముందున్న అక్షరాలు....ఇవన్నీ గురువులు

లఘువులు : దీర్ఘము లేని అచ్చులు , దీర్ఘము లేని హల్లులు 
ఉదా: అ , ఇ......
          క , గ......

ఇంకా అర్ధంకాకుంటే వ్యాకరణం పుస్తకం చూడండి. లేదా గూగుల్ లో వెతకండి.)

Monday, April 1, 2024

అక్షర శ్రీకారం. వచన కవిత.

[01/04, 1:46 pm]
 JAGADISWARI SREERAMAMURTH:
 మహతీ సాహితీ కవిసంగమం-
ప్రతిరోజూ కవితా పండుగే.

తేది :   01 /04/2024.
వారం పేరు:  సోమవారం.
అంశం: చిత్ర కవిత.
కవితాసంఖ్య : 1
శీర్షిక :  అక్షర  "శ్రీకారం".
కవి సంఖ్య : 43.

రచన : శ్రీమతి : పుల్లాభట్ల జగదీశ్వరీముార్తి
 కల్యాణ్. మహారాష్ట్ర .
---------------------
ప్రక్రియ:  వచన కవిత.
------------------

మారుతున్న వ్యవస్థలో  మానవత్వం 
నలిగి నశించిపోతోంది.
రాజకీయ చదరంగంలో,  రక్కసుల అవినీతి నిండిన
 రణనీతికి చిక్కిన ప్రజా పావులు, వివసత్వంతో ,
 విధిలేక తోలుబొమ్మలాటలాడుతున్నాయి.
కటకటాల వెనకాతల చేర్చబడుతున్న " న్యాయం",
చేయని నేర  ఆరోపణలకు చేతులు విరిగిన  ,
ఆవేశంతో చెమట్ల కారుస్తోంది.
బెదిరింపుల భయంతో, న్యాయ స్థానాలలో ఇచ్చే
నీరస తీర్పులకు , ధర్మం సంకెళ్ల బరువుతో-
అడుగులు వేయలేక , సతమతమవుతోంది.
రంగుల పులుముకున్న మేకవన్నె పులులు చేస్తున్న
మూకుమ్మడి దాడులకు బడుగు ప్రజానీకం,
బ్రతుకు భయంతో ," బాంచన్ "అంటున్నాయి.
ప్రైవేటీకరణల తో ప్రజాసంపత్తి 
పరదేశీయుల పరమౌతోంది.
అమ్ముడుపోతున్న వ్యవస్థలో విద్యా విధానం
పెట్టుబడి కేంద్రాలకు పెన్నిధి అవుతోంది.
దారి తప్పబడిన ధర్మం, , రాజకీయ రణనీతిజ్ఞుల
మధ్య చిక్కి,సామూహిక చిత్రవధలననుభవిస్తోంది.
అటు చదువు లేక ,ఇటు ఉద్యోగాలు రాక,
యువత మాదకద్రవ్యాలకు బానిసౌతోంది.
తను కన్న బిడ్డలలో ఐదుగురు మాత్రమే పాండవులు ,
మిగిలిన వారంతా కౌరవులే ఉండడం చూసి, 
ఏమీ చేయలేని భరతమాత ,పగిలిన గుండెతో
పట్టరాని, బాధని భరించలేక  భోరున విలపిస్తోంది.
తల్లి భారతి ఆక్రోశానికి ఆవేదన పడిన
చదువుల తల్లి, తన వంతుగా ,
మారిపోతున్న దేశ పరిస్థితులతో 
భవిత కానరాని బాలలను , విద్యా
వివేకాలతో తీర్చిదిద్ది, దౌర్భాగ్యంతో నిండిన
దేశ భవిష్యత్తును ఉజ్వలంగా  తీర్చిదిద్దేందుకు,
" సమతా, మమత-శాంతి , ధర్మాలను " 
నిలిపే పోరాటకులుగా.  తీర్చిదిద్దాలన్న -
ఆకాంక్షతో , అక్షర "శ్రీకారం " చుడుతోంది.

హామీ :
ఈ కవిత ఏ మాధ్యము నందునూ ప్రచురితము కాని, 
 నా స్వీయ రచన

-----------------------------
[01/04, 9:57 pm] 
Porla Venu Gopala Rao: 
1️⃣2️⃣✅పుల్లాభట్ల వారు..
 మసాకసం..4️⃣3️⃣
*శ్రీకారం* శీర్షికతో మీకవిత విభిన్నంగా సాగింది.. 
నేటి భారతదేశ యవనికపై..సాగుతున్న తోలుబొమ్మలాటను చూడలేక.. 
భరతమాత కు సాయంగా 
భారతి అడుగిడిన వైనం బాగా చెప్పారు.. 
ధన్యవాదాలు మరియు అభినందనలు👏👏💐💐🙏🙏