అంశం: పతంజలీ యొాగ శాస్త్రము

అంశం: పతంజలీ యొాగ శాస్త్రము 

శీర్షిక :  ఆరోగ్య నిధి .

రచన: శ్రీమతి : పుల్లాభట్ల జగదీశ్వరీముార్తి

కల్యాణ్ : మహారాష్ట్ర .

పతంజలి యోగ సూత్రాలను మానవాళికి అందించిన  యోగి పతంజలి మహర్షి.

నలభై భారతీయ భాషలలోకి, అనువదించబడిందిన పతంజలి,యొాగ శాస్త్రము అనేక సంస్కృత గ్రంథాలలో యోగరత్నకర, యోగరత్నాసముక్కాయ, పదార్థవిజ్ఞాన, చక్రదత్త భాష్య అని పిలువ బడుతుా  

మానవ జీవితాలకు మహత్తరమైన శరీరిక దారుడ్యానికి మానసిక సంతులనానికి ఉపయొాగ పడుతుాన్న  దివ్య శాస్త్రము .

చిత్తస్థైర్యం సాధించడానికి , ఉచ్ఛ్వాసనిశ్వాసాలు క్రమబద్ధం చేస్తుా , ముక్కు, చెవివంటి ఇంద్రియప్రవృత్తులమీద తదేకదృష్టితో ధ్యానించడంద్వారా  అవయవ పుష్టి ఆరోగ్య వృద్ది

కలిగించేందుకు ఉపయొాగపడే శాస్త్రము .

పతంజలి చేసిన  ఉల్లేఖనాలలో కొన్ని ప్రత్యేకమైనవి.  మరికొన్ని చరక సంహిత, సుశ్రుత సంహిత వంటి ప్రధాన హిందూ వైద్య గ్రంథాలలో కూడా కనిపిస్తాయి.

పతంజలి రచించిన యోగ సూత్రములు సమాధి, సాధన, విభూతి, కైవల్యమనే 

నాలుగు పాదములుగా విభజింపబడి యొాగ సాధనకు అనుగుణమైన పద్ధతుల లో విశదీకరించబడి

వాటిని యోగసాధనకి అనుగుణంగా ఏ విధంగా మలుచుకోవలసి ఉందో వివరించబడినది.

తర్కం, నిశితపరిశీలన, పరంపరానుగతంగా పొందిన జ్ఞానం సమాధికి మార్గాలుగా వర్ణంచబడి 

సత్వ, తమో, రజో,గుణాలను అధిగమించడానికి ఓంకార జప సాధన సమాధానమని తెలియజేసిన 

సుాత్ర నిధి పతంజలి శాస్త్రం.

నేటి కాలమాన పరిస్థితుల ఉరుకు పరుగుల 

జీవితంలో,  పర్యావరణ శుద్ధిలేని అనారోగ్య పరిస్థితులను   ప్రాణాయామం వంటి అనేక యొాగ పద్ధతులద్వారా  నివారించుకొనే విధంగా 

ఉపయొాగకరమైన యొాగాశనాల ప్రాశస్త్యాన్ని వివరిస్తుా మానవాళని రోగముక్తులుగా చేసేందుకు ఉపయొాగపడే దివ్య శాస్త్రము పతంజలి .

 

ఏకాగ్రతనిండిన దృడ చిత్తముతో  పతంజలీ యొాగ 

శాస్త్ర పద్ధతులనవలంభించిన ప్రతి ఒక్కరుా

ఆయురారోగ్యాభి వృద్ధిని పొంది ఆనందంగా ఉండగలరనడంలో ఏమాత్రముా సందేహము లేదు.

************************************

ప్రథమ పాదమున యోగము యొక్క ఉద్దేశము, లక్షణము, వృత్తుల లక్షణము, యోగోపాయములు, యోగ భేదములను వర్ణింపబడింది. రెండవ పాదమున క్రియా యోగము, క్లేశములు, కర్మవిపాకము, దాని దుఃఖస్వరూపము, చతుర్య్వూహములు వర్ణిపబడినవి. తృతీయ పాదమున, అంతరంగ-అంగములు, పరిణామములు, సంయమభేదములు, విభూతి, వివేక జ్ఞానములు ప్రస్తావింపబడినవి. నాల్గవ పాదమున ముక్తి యోగ్యమగు చిత్తము, పరలోకసిద్ధి, బాహ్యార్ధసిద్ధి, ఆత్మసిద్ధి, ధర్మమేఘ సమాధి, జీవన్ముక్తి, విదేహకైవల్యము ప్రసంగింపబడినవి.

పతంజలి ఐదు చిత్తవృత్తులను గుర్తించి 

సాధన కొనసాగించడానికి వ్యాధి, అలసత, అస్థిమితంవంటి అవరోధాలు కలుగుతాయి. అవి దుఃఖం, ఆందోళన, వణుకువంటి బాహ్యరూపాలలో గోచరిస్తాయి.

మైత్రీ, కరుణ, సాధుత్వం, ఉపేక్షవంటి సుగుణాలను పెంపొందించుకోడంద్వారా పై అవరోధాలను అధిగమించి యోగసాధనకి అవుసరమైన ప్రశాంతత పొందవచ్చు.

చిత్తస్థైర్యం సాధించడానికి  ఉచ్ఛ్వాసనిశ్వాసాలు క్రమబద్ధం చేయడం (ప్రాణాయామం), ముక్కు, చెవివంటి ఇంద్రియప్రవృత్తులమీద తదేకదృష్టితో ధ్యానించడంద్వారా  అవయవ పుష్టి ఆరోగ్య వృద్ది

కలిగించే దివ్య శాస్త్రము .

వైరాగ్యం అంటే

భౌతికవిషయాలలో ఆసక్తిని నిరోధించడం. 

అభ్యాసంతో ఈ వైరాగ్యం సాధించాలి అంటారు పతంజలి మహర్షి.

భగవంతునియందు సుస్థిరముగా చిత్తమును నిలిపితే, స్వచ్ఛమైన మణివలె ఆ భగవంతుని ప్రతిఫలింపగల శక్తిని పొందుతుంది.

పూర్వవాసనలు, గల వ్యక్తి సాధనలో ఏకాగ్రత, దృఢత  బలంగా పెంపొందించుకోవడం వల్ల అంత త్వరగానుా సమాధిస్థితిని చేరుకోగలడు.

పరమపురుషుని చిహ్నం ఓంకారం.  సమాధికి మార్గం.

సమాధి పొందేను అన్న స్పృహ కూడా నశించినతరువాత పొందిన సమాధిస్థితిని నిర్బీజసమాధి అంటారు.

సత్వ తమో రజోగుణాలమూలంగా వివిధ అనుభవాలకు సాధకుడు లోనవుతాడు. వివేకవంతుడు ఆ విషయం గ్రహించి, వాటిని .

 వరుసక్రమంలో ఏ అంశంమీద సంయమం చేస్తే ఏ శక్తి పొందగలడో వివరించేరు  పతంజలి మహర్షి .

కైవల్యపాదంలో. పాపపుణ్యాలు, కర్మఫలితాలు, క్లేశములు పూర్వజన్మవాసనలు మరుజన్మలో ఎలా పునరావృత్తమవుతాయి, వాటినిగురించిన అవగాహన పెంపొందించుకుని, ముక్తిమార్గాన్ని అనుసరించడానికి ఏమి చేయాలి అన్న విషయం వివరించేరు పతంజలి.

--------------