తపస్వీ మనోహరి పత్రిక కొరకు ,
విభాగం : దర్శనీయ స్థలాలు , ఆధ్యాత్మిక విశేషాలు.
రచన : శ్రీమతి : పుల్లభట్ల జగదీశ్వరీ మూర్తి .
కళ్యాణ్ : మహారాష్ట్ర.
శీర్షిక : జగన్నాథ పురీ ఆలయ చరిత్ర.
మన భారతదేశంలో పురాణకాలం నుండీ ప్రసిద్ధి చెందిన పట్టణాలలో పూరీ ఒకటి.
ఈ పట్టణాన్ని పూర్వం పురుషోత్తమ క్షేత్రమని,, శ్రీ క్షేత్రం అని కూడా పిలిచేవారట. ఈ పట్టణంలో శ్రీ మహా విష్ణువు జగన్నాధుని పేరిట కొలువై పూజలందుకుంటున్నాడు
ఈ ఆలయం వైష్ణవ దివ్యదేశాల్లో ప్రముఖమైనదే కాక హిందువులు అతి పవిత్రంగా భావించే " చార్ ధాం " పుణ్యక్షేత్రాలలో ఒకటిగా చెపుతారు.
ఈ పట్టణం ఒరిస్సా రాష్ట్ర రాజధాని అయిన భువనేశ్వర్ కి అరవై కిలోమీటర్ల దూరంలో ఉంది.
ఈ ఆలయాన్ని ప్రధమంగా ఇంద్రద్యుమ్న మహారాజు కట్టించాడని చెబుతారు.
తదుపరి శిథిలావస్థకు చేరుకున్న ఈ ఆలయాన్ని కళింగ పాలుకుడైన అనంత వర్మ చోడగంగాదేవ ప్రారంభించగా , తదుపరి ఆయన మనవడైన రాజా అనంత భీమ్రావు ఈ ఆలయ నిర్మాణాన్ని పూర్తి చేశాడని చెబుతారు.
ఈ జగన్నాథుడు గిరిజనుల దేవుడనీ, నీలమాధవుడనే పేరుతో పూజలందుకున్నాడనీ స్థలపురాణం.
.అడవిలోని ఓ రహస్య ప్రదేశంలో ఉన్న ఈ జగన్నాథుణ్ని గిరిజనుల రాజైన విశ్వావసుడు పూజించేవాడట.
విషయం తెలుసుకున్న ఇంద్రద్యుమ్న మహారాజు,
ఈ రహస్యాన్ని కనిపెట్టడానికి విద్యాపతి అనే బ్రాహ్మణ యువకుణ్ని అడవికి పంపగా అతడు. విశ్వావసుడి కూతురైన లలితను ప్రేమించి పెళ్ళాడీ , ఈ జగన్నాధ విగ్రహాన్ని చూపించమని పదేపదే ప్రాధేయపడుతూడంతో అల్లుడి విన్నపాన్ని కాదనలేని ఆ సవర రాజు, అతని కళ్లకు గంతలు కట్టి గుడి దగ్గరికి తీసుకువెళ్లేడట. విద్యాపతి ఆ దారి తెలుసుకునేందుకు తెలివిగా తాను వెళ్ళే ఆ దారి పొడుగునా ఆవాలు జారవిడచగా, . కొన్నాళ్లకు అవి మొలకెత్తడంతో, దారి స్పష్టంగా తెలిసిందట., వెంటనే ఇంద్రద్యుమ్న మహారాజుకు కబురు పెడట్టగా , ఇంద్రద్యుమ్నుడు
ఇప్పటికప్పుడు అడవికి బయలుదేరాడట.
కానీ అక్కడ చేరే సరికి అక్కడ విగ్రహాలు మాయమవడంతో ఇంద్రద్యుమ్నుడు నిరాశకు గురై , అప్పటికప్పుడు అక్కడే అశ్వమేధ యాగం చేయడమే గాక, ,
నీలాచలం మీద ఓ ఆలయాన్ని నిర్మించి నరసింహస్వామి విగ్రహాన్ని ప్రతిష్టించి, అక్కడే నిద్రించేవాడట.
.
ఒక రోజు నిద్రిస్తున్న ఇంద్రద్యుమ్నుని కలలో జగన్నాథుడు కనిపించి సముద్రతీరంలో చాంకీనది ముఖద్వారానికి వేప కొయ్యలు కొట్టుకొస్తాయనీ వాటితో విగ్రహాలు చేయించమనీ ఆదేశించాడట.. కొయ్యలైతే కొట్టుకొచ్చాయి కానీ, విగ్రహ నిర్మాణానికి ఎవరూ ముందుకు రాఠపపోవడంతో,.ఏం చేయాలా అని రాజు ఆలోచిస్తున్న సమయంలో దేవశిల్పి విశ్వకర్మ వికలాంగుడి రూపంలో వచ్ఛి, తానొక్కడే రహస్యంగా ఓ గదిలో విగ్రహాలకు రూపకల్పన చేస్తాననీ, ఆ సమయంలో పచ్చి మంచినీళ్లు కూడా ముట్టుకోననీ, 21 రోజుల వరకు అటువైపు ఎవరూ రాకూడదనీ, తన పనికి ఆటంకం కలగకూడదనీ షరతు విధించాడట.
రోజులు గడుస్తున్నా గదిలోంచి ఎలాంటి శబ్దమూ రాకపోవడంతో ,. రాణి గుండిచాదేవి తొందర పెట్టడంతో గడువు పూర్తికాకుండానే రాజు తలుపులు తెరిపించాడట..
షరతు తప్పిన రాజుకు అక్కడ శిల్పి కనిపించలేదు కానీ ,
చేతులూ కాళ్లూ లేని, సగం చెక్కిన విగ్రహాలు మాత్రం దర్శనమిచ్ఛేయట. పశ్చాత్తాపంతో రాజు బ్రహ్మదేవుడిని ప్రార్థించగా , చతుర్ముఖుడు ప్రత్యక్షమై ఇకమీదట అదేరూపంలో విగ్రహాలు పూజలందుకుంటాయని ఆనతిచ్ఛి. తానే స్వయంగా వాటికి ప్రాణప్రతిష్ఠ చేస్తాడట.
అందుకే పూరీ ఆలయంలోని విగ్రహాలకు అభయహస్తం, వరదహస్తం కనిపించవు. చతుర్దశ భువనాలనూ వీక్షించడానికా అన్నట్టు ఇంతింత కళ్లు మాత్రం ఉంటాయి.దేశంలో ఎక్కడ లేనివిధంగా పూజలందుకుంటున్న ఈ దారు దేవత మూర్తులను 8-12 లేదా 19 సంవత్సరాలకి ఒకసారి మార్చి ,నూతన దేవతా మూర్తులను ప్రతిష్టించుతూ ఉంటారు .దీనిని నవ కళేబరోత్సవంగా నిర్వహిస్తారు . ఈ ఆలయ ఆధ్వర్యంలో జరిగే ఉత్సవాలన్నింటికల్లా ముఖ్యమైనది ఈ జగన్నాథ రథయాత్ర.
" జగన్నాధ రధ యాత్ర " గా పిలవబడే ఈ రధయాత్రలో లక్షలాది మంది భక్తులు పాల్గొంటారు..
పూరీ జగన్నాథ స్వామి ఆలయంలో అక్కడ ఉన్న ప్రతి ఒక్కటి ఒక రహస్యమే. అందుకే పూరీ జగన్నాథ స్వామిని భక్తులు అంతలా ఆరాధిస్తారు. ఇంతకీ పూరీ జగన్నాథ్ ఆలయంలో ఉన్న అంతు పట్టని రహస్యాలేంటో ఓసారి తెలుసుకొందామా !
ముఖ్యంగా చెప్పుకోవాల్సింది అక్కడ ఉన్న 65 అడుగుల ఎత్తయిన పిరమిడ్ నిర్మాణం. అక్కడ ఉండే స్తంభాలు, గోడలు.. అన్నీ ప్రత్యేకతతో కూడుకున్నవే.
పూరీ జగన్నాధ్ ఆలయంపై ఎప్పుడూ హిందూ మతం చిహ్నాలతో కూడిన జెండాలు కనిపిస్తాయి
ఈ ఆలయ గోపురం పైన ఉండే ఈ జెండాలకు ఒక ప్రత్యేకత ఉంది. మామూలుగా ఏ గుడికి కట్టిన జెండా అయినా సరే.. గాలి ఎటువైపు ఉంటే అటువైపే ఎగురుతుంది. కానీ.. ఇక్కడి జెండా మాత్రం గాలి వస్తున్న వైపు కాకుండా.. వ్యతిరేక దిశలో ఎగురుతుంది.
45 అంతస్తుల ఎత్తు గల ఈ ఆలయంపైకి ప్రతి రోజూ ఓ పూజారి ఎక్కి జెండాను క్రమం తప్పకుండా మారుస్తుంటారు. ఈ ఆచారం దాదాపు 1800 ఏళ్ల నుంచి జరుగుతుంది. ఇది ఒక్క రోజు తప్పినా అప్పటి నుంచి 18 ఏళ్ల వరకూ ఆలయం మూతపడుతుందని నమ్ముతారు.
చాలా ఎత్తుగా ఉండే పూరీ జగన్నాథ్ ఆలయం గోపురం పైన 20 టన్నుల బరువు గల సుదర్శన చక్రం ఉంటుంది. . ఏ వైపు నుంచి మీరు దీనిని చూసినా అది మీకు అభిముఖంగానే ఉన్నట్లు కనిపించడం విశేషం.
సాధారణంగా అన్ని చోట్ల గాలి సముద్రం నుంచి భూమి వైపునకు వీస్తుంది. సాయంత్రం పూట భూమి వైపు నుంచి సముద్రం వైపుకు వీస్తుంది. కానీ.. పూరీలో మాత్రం అందుకు విరుద్ధంగా విభిన్నంగా గాలి వీస్తుంది.
జగన్నాథ ఆలయం పైన పక్షులు కూడా ఎగరవు. " ఎందుకు ఎగరవు.." అనే విషయం మాత్రం, ఎవ్వరికీ అంతు పట్టడం లేదు. దీనికి ఇప్పటికీ శాస్త్రీయ వివరణ లేకపోవడంతో రహస్యంగానే మిగిలిపోయింది.
జగన్నాథ ఆలయం ప్రధాన ద్వారం గోపురం నీడ ఎవ్వరికీ కనిపించదు. సూర్యుడు వచ్చినా కూడా అది కనిపించదు. పగలు అయినా.. సాయంత్రం అయినా ఏ సమయంలో కూడా ఆ గోపురం నీడ మాత్రం కనిపించదు. అంత అద్భుతమైన నిర్మాణమా , లేక దేవుడి మహిమా...? అన్నది మాత్రం అంతు చిక్కడం లేదంటారు..
సింహద్వారం నుంచి ఆలయంలోకి ఒక్క అడుగు లోపలికి పెట్టగానే.. సముద్రంలో నుంచి వచ్చే అలల శబ్దం వినిపించదు. కానీ.. అడుగు బయటపెట్టగానే అలల శబ్దం హోరు మని వినిపిస్తుందట.
ఇకపోతే పూరీ జగన్నాథ్ ఆలయంలో అతి ముఖ్యమైంది రథయాత్ర. ఈ రథ యాత్రలో రెండు రథాలనుపయోగిస్తారు.
మొదటి రథం నది ఇవతలి ఒడ్డు వరకు తీసుకెళ్తుంది. అక్కడ మూడు చెక్క పడవల్లో దేవతలు నది దాటుతారు. అక్కడి నుంచి మరో రథంలో దేవుళ్లను గుండిజా ఆలయానికి తీసుకెళతారు.
పూరీ వీధుల్లో శ్రీకృష్ణుడు, బలరాముడి విగ్రహాలను రథంలో ఊరేగిస్తారు. ఆ రథం సుమారు 45 అడుగుల ఎత్తు, 35 అడుగుల వెడల్పు ఉంటుంది. ఈ రథానికి 16 చక్రాలు ఉంటాయి.
రథ యాత్రకు ముందు బంగారు చీపురుతో రథాల ముందు ఊడ్చుతారు. ఆ తర్వాత వాటిని తాళ్లతో లాగుతారు.
ఈ గుడిలోని శ్రీకృష్ణుడు, సుభద్ర, బలరామ విగ్రహాలను చెక్కతో తయారు చేస్తారు.
ప్రతి సంవత్సరం ఇక్కడ జరిగే రథ యాత్రలో విశిష్టత ఏంటంటే.. గుండీజా ఆలయానికి ఊరేగింపు రాగానే.. రథం తనంతట తానే ఆగిపోతుందట.. దాన్ని ఎవ్వరూ ఆపరు. ఇది కూడా ఇప్పటికీ ఒక మిస్టరీలాగానే ఉండిపోయింది.
పూరీ జగన్నాథుడికి 56 రకాల ప్రసాదాలు సమర్పిస్తారు. ఆ ప్రసాదాలకు కూడా విశిష్ట చరిత్ర ఉంది. ఆలయ సంప్రదాయం ప్రకారం.. వాటిని మట్టి కుండల్లో వండుతారు. దేవుడికి సమర్పించడానికి ముందు ఆ ప్రసాదాల్లో ఎటువంటి వాసన కానీ, రుచి కానీ ఉండదు . కానీ.. దేవుడికి సమర్పించిన తర్వాత ఆ ప్రసాదాలన్నీ ఘుమఘుమలాడుతూ, ఎంతో మధురంగా ఉంటాయి .
విచిత్రం ఏమిటంటే
ఏడాది పొడవునా ఒకే పరిమాణంలో ఆలయంలో. ప్రసాదాన్ని తయారు చేస్తుంటారు. కానీ ఎప్పుడూ కూడా ప్రసాదం వృధా కావడం, ఎంతమంది భక్తులు వచ్ఛినా సరిపోయే విధంగా సమకూరడం ఆశ్చర్యకరమైన విషయం. ఈ ప్రసాదాన్ని ఏడు కుండలు ఒకదానిపై ఒకటి పెట్టి వండుతారు. కానీ కింద ఉన్న కుండల కంటే ముందుగా పై భాగంలో ఉన్న కుండలో ప్రసాదం తయారు కావడం విశేషం.
పూరీ జగన్నాథ్ ఆలయంలో తయారు చేసిన ప్రసాదాన్ని కొంచెం కూడా వృథా చేయరట .
, ఇన్ని అద్భుతాలు నిండిన ఈ పవిత్ర పూరీ క్షేత్రాన్ని దర్శించేందుకు
దేశంలోని ప్రధాన నగరాల నుంచి పూరీకి రైలు సర్వీసులు నడుస్తున్నాయి.
భువనేశ్వర్, కోల్కతా, విశాఖపట్నం నుంచి బస్సు సౌకర్యముంది.
కోల్కతా-చెన్నై ప్రధాన రైలుమార్గంలోని ఖుర్ధారోడ్ రైల్వేస్టేషన్ ఇక్కడ నుంచి 44 కి.మీ. దూరంలో ఉంది.
గూగుల్ సేకరణ.
